فهرست مطالب
نحوهی مبتلاشدن به بیماری شاگاس چگونه است و روش‌های درمانی آن چیست؟
حدود یک قرن پیش، بیماری تریپانوزومیازیس آمریکایی توسط کارلوس شاگاس کشف شد. به‌افتخار او، این بیماری را بیماری شاگاس یا chagas disease or CD نامیده‌اند.
درابتدا، این بیماری بهعنوان یک بیماری ضعیف و خاموش شناخته می‌شد. در دهه‌های اخیر، به خاطر مرگ و میر بالای این بیماری، از آن بهعنوان یک بیماری نادیده‌گرفته‌شده یاد می‌شود. باتوجه به شیوع گسترده‌ی این بیماری، نگرانی‌هایی برای جوامع به‌وجود آمده است. کشورهای بومی و غیربومی این بیماری، به‌دنبال ریشه‌کن‌کردن این بیماری هستند.
نحوهی انتقال بیماری شاگاس
CD توسط انگل تک‌یاخته‌ای Trypanosoma cruz ایجاد می‌شود. این انگل توسط حشرات تریاتومین منتقل می‌شود. این حشرات، بیشتر مواقع پوست اطراف چشم‌ها یا دهان را می‌گزند که معمولا در زمان خواب این اتفاق رخ می‌دهد. اما نکته‌ی قابل توجه این است که نیش این حشرات عامل عفونت‌زایی نیست؛ بلکه مدفوع آن‌ها بیماری‌زا است. اگر حشره، حیوان یا انسان آلوده به انگل T. cruz را نیش بزند، این انگل وارد مدفوع حشره می‌شود. دفعه‌ی بعد، زمانی که حشره از خون فرد تغذیه می‌کند، فضولاتش برروی پوست فرد قرار می‌گیرند. این فضولات از طریق چشم، دهان، بینی و حتی زخم ناشی از گزش حشره وارد بدن فرد می‌شوند.
همچنین بیماری شاگاس از طریق انتقال خون و پیوند اعضا به افراد دیگر منتقل می‌شود. انتقال از مادر به فرزند در دوران بارداری، خوردن گوشت و غذای نپخته سایر راه‌های انتقال این بیماری هستند. در مطالعه‌ای مشخص شد که ساس‌ها می‌توانند ناقل انگل T. cruz باشند. هرچند مشخص نیست که این حشرات می‌توانند این انگل را به انسان منتقل کنند یا خیر.
علائم بیماری
بیماری شاگاس شامل دو مرحله است. در مرحله‌ی اول، معمولا علائم خفیف هستند. تب، خستگی و سایر علائم شبیه آنفولانزا، اسهال، استفراغ و ازدست دادن اشتها ازجمله علائم این بیماری هستند. اگر انگل از طریق چشم وارد شده باشد، پلک ها متورم می‌شوند که به عنوان علامت رومانا شناخته می‌شود. این علائم به خودی خود در مدت چندهفته یا چندماه ازبین می‌روند. اما کودکان خردسال و افراد با سیستم ایمنی ضعیف درمعرض خطر هستند و باید به موقع درمان شوند. هرچند ممکن است علائم ازبین بروند، اما انگل می‌تواند در بدن فرد بماند و سال‌ها یا دهه‌ها خاموش باشد.
اگر بیماری CD وارد مرحله‌ی دوم شود، می‌تواند منجر به مشکلات جدی قلبی و روده‌ای شود. بزرگ‌شدن قلب، مری یا روده‌ی بزرگ علائم این مرحله را شامل می‌شوند. نارسایی قلبی، تغییر ضربان قلب، لخته‌شدن خون و ایست قلبی سایر علائم این بیماری هستند.
تشخیص و درمان
تشخیص بیماری شاگاس در مرحله‌ی اول ساده‌تر است. اما اگرعلائم بیماری مخفی باشند، تشخیص زودهنگام بیماری دشوار می‌شود. برای بررسی وجود انگل، از آزمایش خون استفاده می‌شود. برای درمان این بیماری درحال حاضر هیچ واکنسی موجود نیست. تنها راه جلوگیری از مبتلاشدن به آن، دوری از حشرات تیریاتومین است. این حشرات بیشتر درخانه‌هایی زندگی می‌کنند که از گِل، خشت و کاه ساخته شده باشند. شیوع این بیماری در آمریکای لاتین بیشتر است. اگر به کشورهای آمریکای لاتین سفر می‌کنید، درهنگام خواب از توری برای پوشاند و محافظت از خود استفاده کنید. زنان، بیشتر از مردان تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند. علاوه‌بر آزمایش خون، از PCR نیز برای تشخیص این بیماری به‌خصوص در مرحله‌ی اول می‌توان استفاده کرد.
تشخیص و کنترل بیماری شاگاس کمی پیچیده است. بدین‌منظور به یک تیمی از پزشکان متخصص نیاز است. این تیم می‌تواند شامل متخصص قلب، متخصص بیماری‌های عفونی، متخصص گوارش و متخصص داخلی باشد. این بیماری و اختلالات ناشی از آن قابل درمان هستند. دربعضی از بیماران ممکن است حتی پس از درمان، عواقب شدیدی همچنان باقی بمانند. غربال‌گری خون و اعضای اهدایی برای کنترل شیوع این بیماری بسیار اهمیت دارد.
نتیجه‌گیری
باتوجه به اینکه برای درمان و ریشه‌کن‌کردن این بیماری واکسن موجود نیست، نیاز است تا پیشگیری های لازم انجام شوند. دانشمندان درتلاش‌اند تا با ساخت واکسن از مرگ و میر ناشی از بیماری شاگاس بتوانند جلوگیری کنند. امیداست تا با کشف واکسن بیماریCD ، این بیماری ریشه‌کن‌شده و نگرانی‌های حاصل از شیوع آن برطرف شوند.
فاطمه پوستین‌دوز
منابع
