فهرست مطالب
با فریتین آشنا شوید
آهن نقش زیادی در سلامت انسان دارد. بدن افراد بالغ 3 تا 5 گرم آهن دارد که حدود 40% آن به صورت ذخیره و بیشتر آن به صورت اتصال با هموگلوبین است.
برای ساخت گلبول‌‌های قرمز سالم به آهن نیاز است. گلبول‌‌های قرمز خون، اکسیژن را از ریه‌‌ها به بقیه بدن می‌‌رسانند. آهن همچنین برای سلامت عضلات، مغز استخوان و عملکرد اندام‌ها مهم است. فریتین پروتئینی است که آهن را در خود ذخیره می‌کند و در صورت نیاز بدن، آن را در خون آزاد می‌کند. اندازه‌گیری فریتین، شاخص خوبی برای ذخایر آهن در بدن است. کاهش سطح فریتین نشانه‌ی کم شدن ذخایر آهن، کم‌خونی و یا فقر آهن است. هنگامی که ذخایر پروتئینی بدن به شدت کاهش یابد، فریتین نیز کاهش خواهد یافت.
علائم سطح پایین آهن عبارت‌اند از:
پوست رنگ پریده
خستگی
ضعف
سرگیجه
تنگی نفس
ضربان قلب تند
علائم سطح آهن زیاد، می‌تواند متفاوت باشد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
مشکلات قلبی
درد مفاصل
میل جنسی کم
ریزش موهای بدن
دل درد
کاهش وزن
درد شکم
کمبود انرژی
عوامل افزایش سطح فریتین:
در هموکروماتوز، هموسیدروز، مسمومیت آهن، کم‌خونی مگالوپلاستیک،کم‌خونی همولیتیک، بیماریهای هپاتوسلولار التهابی، الکلیسم، بیماری التهابی، سرطان‌های پیشرفته، بیماریهای مزمن همانند لوسمی، سیروز، هپاتیت مزمن و یا بیماریهای کلاژن عروقی سطح فر‌‌تین می‌تواند بالا رود.
عوامل کاهش سطح فریتین:
در کم‌خونی فقر آهن، کمبود شدید پروتئین، همودیالیز، خون‌ریزی در پی قاعدگی شدید، سوء جذب شدید آهن، خون‌ریزی در مجاری گوارشی و بارداری سطح فریتین کاهش می‌یابد.
آزمایش چگونه انجام می‌شود؟
پس از تمیز کردن پوست، پزشک سوزنی را در رگ بازو وارد می‌کند. البته ممکن است یک نوار الاستیک را در قسمت بالای بازوی بپیچد تا ورید را راحت‌تر پیدا کند. هنگامی که مقدار مناسب خون را جمع‌آوری کرد، سوزن را برمی‌دارد و با پنبه یا بانداژ خون‌ریزی را متوقف می‌کند. سپس خون را برچسب‌گذاری می‌کنند و به آزمایشگاه می‌فرستند.
نحوه‌ی آماده شدن برای آزمایش:
آزمایش به‌طور معمول صبح انجام می‌شود. اگر فریتین تنها آزمایشی است که فرد انجام می‌دهد، می‌تواند طبق معمول بخورد و بنوشد. اگرچه بهتر است با پزشک خود مشورت کند.
خطرات آزمایش خون فریتین:
مانند سایر آزمایشات معمول خون، آزمایش فریتین بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. اما ممکن است موارد زیر را برای مدت کوتاهی احساس کند:
ضعف یا سبکی سر
توده یا کبودی زیر پوست
درد خفیف در جایی که سوزن وارد شده
سطوح نرمال فریتین:
24 تا 336 میکروگرم در لیتر برای مردان
11 تا 307 میکروگرم در لیتر برای زنان
آزمایش‌های تکمیلی:
اگر نتایج آزمایش مطلوب نباشد پزشک ممکن است رژیم غذایی یا مکمل‌های فرد را تنظیم کند و یا آزمایش‌های بیشتری برای مشخص کردن علت آن تجویز کند، مانند:
Cortisol, Cortrosyn (ACTH) stimulation test, Dexamethasone suppression test
عوامل احتمالی تداخل آزمایشگاهی:
انتقال خون مکرر و مصرف مواد غذایی پر آهن
مصرف داروهای حاوی آهن، الکل و قرص‌های ضدبارداری می‌تواند سبب افزایش کاذب می‌شود و مصرف اریتروپوئیتین سبب کاهش کاذب فریتین خواهد شد.
نتیجه‌گیری:
اگر نتایج فریتین طبیعی نیست، به‌طور حتم به این معنی نیست که فرد یک بیماری پزشکی دارد که نیاز به درمان دارد. برخی داروها می توانند سطح فریتین را کاهش یا افزایش دهند. اکثر شرایطی که باعث آهن بسیار کم یا بیش از حد می‌شوند را می‌توان با داروها، رژیم غذایی و یا سایر درمان‌ها با موفقیت درمان کرد.
زهرا سروآزاد
منابع
