فهرست مطالب
چگونه امکان دارد که خالها به ملانوم تبدیل شده و سرطانی بشوند؟
خال و ملانوم هر دو تومورهای پوستی هستند که از یک سلول به نام ملانوسیت (سلولهایی که رنگدانهی ملانین را میسازند) تشکیل میشوند، با این تفاوت که خالها بهطور معمول بیضرر هستند، در حالی که ملانوم یک نوع سرطان بدخیم است و اگر درمان نشود، اغلب کشنده است.
با ایجاد جهش در ژن ملانوسیتها و همچنین دریافت سینگالهایی از محیط اطراف پوست خود، بهطور غیرقابل کنترلی تقسیم شده و سرطانی میشوند.
اغلب اولین علائم ملانوم با تغییر در شکل، رنگ و یا اندازهی خال، ظاهر میشوند. بااینحال ممکناست که ملانوم به صورت خال جدید نیز بروز پیدا کند.
خصوصیات ظاهری ملانومها شامل: عدم تقارن، وجود حاشیهی های نامنظم، سایههای مشکی و قهوهای و همچنین نواحی سفید، خاکستری، آبی، قرمز و صورتی نیز ممکن است مشاهده شوند. ملانومها میتوانند ریز باشند، اما بیشتر آنها بزرگتر از یک نخود یا ۶ میلیمتر هستند.
در ملانوم پیشرفتهتر، ممکناست بافت خال تغییر کند و پوست روی سطح آن، خراشیده به نظر بیاید. همچنین ممکن است ترشح و خونریزی، خارش و یا درد داشته باشد.
چگونگی تبدیل خال به ملانوم
بیشتر خالها، با ایجاد جهش ژنBRAF، در دیانای ملانوسیتها به وجود میآیند، علاوه براین، همین جهش در بعضی از ملانومها نیز دیده میشود.
تا پیش از این تصور میشد که وقتی ملانوسیتها فقط جهش BRAFV600E را داشته باشند، تقسیم سلول متوقف میشود و منجر به ایجاد خال میشود.
همچنین اگر ملانوسیتها، جهشهای دیگری با BRAFV600E داشته باشند، تقسیمات کنترل نشدهی آنها صورت میگیرد و درنتیجه به ملانوم تبدیل میشوند.
اما مطالعهی جدیدی نشان میدهد که برای تبدیل ملانوسیت به ملانوم، نیاز نیست که جهشهای اضافهتر رخ دهند؛ در واقع ملانوسیتها تحت تأثیر سیگنالهای محیطی قرار میگیرند؛ و درپی آن ژنهای مختلف را بیان میکنند و سپس باعث تقسیمات کنترل نشدهی آنها میشود که ملانوم ایجاد میشود، و یا به طور کامل تقسیم آنها متوقف میشود و ملانوسیت به خال تبدیل میشود.
تأثیر اشعهیUV بر ملانوم
در یک مطالعهی جدید، یک تیم تحقیقاتی با استفاده از موشها و قرار دادن آنها در معرض اشعهیUV، دریافتند که تعداد ملانوسیتهای بیشتری در پوست موشها ایجاد شده است که با بررسیهای بیشتر بر روی ملانوسیتها، مشخص شد آنها مجموعهای از ژنها را بیان میکنند که به پروتئینی به نام اینترفرون گاما (IFN-g) پاسخ میدهند.
زمانی که محققان، IFN-g را در موشها مسدود کردند، تعداد ملانوسیتها تغییر نکرد؛ پس میتوان نتیجه گرفت که این پروتئین در فعالکردن ملانوسیتها در مواجهه با اشعهیUV، نقش دارد.
دانشمندان دریافتند که IFN-g از ماکروفاژها که سلولهای دستگاه ایمنی بدن هستند، منشا میگیرند و پس از قرارگرفتن در معرض اشعهیUV، وارد پوست میشوند.
هنگامی که این ماکروفاژهای ایجاد شده توسط اشعهیUV، با سلولهای ملانوم ترکیب شده و آنها را به پوست موش پیوند زدند، باعث افزایش رشد تومورها شدند، اما ماکروفاژهای گرفتهشده ازموشهایی که در معرض اشعهUV قرار نگرفته بودند، باعث رشد تومور نشدند.
همچنین زمانی که محققان، IFN-g را مسدود کردند افزایش رشد تومور، صورت نگرفت. در قدم بعدی، این تیم به بررسی تومورهای ملانوم انسانی پرداختند.
آنها دریافتند که بیشتر ملانومها، حاوی ماکروفاژهایی هستند که IFN-g تولید میکنند. در نتیجه این یافتهها نشان میدهند که ماکروفاژهای تولیدکنندهی IFN-g، نقش مهمی در بیشترشدن ملانوم ناشی ازUV دارند.
بنابراین، درمانهایی که IFN-g را پس از قرارگرفتن در معرض اشعهیUV مسدود میکنند، ممکن است از سرطانیشدن ملانوسیتها جلوگیری کنند.
درمان ملانوم با واکسن
درمانهای کنونی برای ملانوم شامل جراحی، شیمیدرمانی، درمان فوتودینامیک، ایمونوتراپی، بیوشیمیدرمانی و درمان هدفمند است. با درنظرگرفتن وضعیت سلامتی بیمار و محلی که تومور در آن قرار دارد، روشهای درمانی میتواند به صورت یک درمان یا درمانهای ترکیبی باشد.
درمان ملانوم با واکسن نیز امکان پذیر است. برخلاف واکسنهایی که از عفونتهایی مثل سرخک و آنفولانزا جلوگیری میکنند، واکسنهای سرطان نوعی ایمونوتراپی هستند که سلولهای سرطانی را از بین میبرند.
واکسنها با تحت تاثیر قراردادن سلولهای ایمنی به نام سلولهایT، باعث میشوند تا آنها سرطان را بهتر شناسایی کرده و سلول سرطانی را برای تخریب، مورد هدف قرار دهند و در عینحال سلولهای غیرسرطانی بدن، سالم بمانند. یک واکسن آزمایشی جدید، با تأثیر بر روی سلولهایT، برای شناسایی پروتئینهای خاص روی سلولهای ملانوم، کار میکند.
در مطالعهای جدید، دانشمندان دریافتند که سلولهایT، تا چهار سال پس از واکسیناسیون، این پروتئینها را به یاد میآورند و حتی پروتئینهای بیشتری در ارتباط با ملانوم را در طول زمان تشخیص میدهند.
مطالعات نشان میدهد که واکسن باعث ایجاد یک پاسخ ایمنی پایدار میشود و میتواند به کنترل سرطان کمک کند، بهویژه زمانی که با سایر روشهای درمانی ترکیب شود، اثر بخشی آن بهتر میشود.
محققان نمونههایی از تومورهای برداشته شدهی بیماران را استخراج کرده و از آنها برای ساخت واکسن استفاده کردند. با بررسی RNA و پروتئینهای درون سلولها، تیم تحقیقاتی پیشبینی کردند که کدام پروتئینهای اختصاصی، در سلولهای سرطانی مختلف ساخته میشوند.
این پروتئینها که نئوآنتیژن نامیده میشوند، مانند یک فاکتور مهم برای سیستم ایمنی عمل میکنند. با قراردادن بخشهایی از این نئوآنتی ژنها در واکسن نهایی، سلولهای ایمنی بیماران میتوانستند با ایجاد تغییر در شکل ظاهری خود، سرطان را شناسایی کنند.
روشهای درمانی و تشخیص ملانوم به پیشرفت هرچه بیشتر در این زمینه نیازمند است تا بیماران بتوانند سریعتر و با عوارض کمتر به بهبودی کامل دست یابند.
هرگاه ملانوم سریع تشخیص داده شود و بیمار تحت درمان قرار گیرد، شانس او برای درمان بیشتر و از مرگومیر ناشی از ملانوم جلوگیری میشود.
نویسنده: فاطمه پوستیندوز
ویراستار: رضا ولیپور پرچنکی
منابع: