آزمایش کراتین فسفوکیناز یا CPK سطح آنزیم‌ها را در جریان خون تعیین می‌کند.
کراتین کیناز CK که با نام کراتین فسفوکینازCPK یا فسفوکراتین کیناز نیز شناخته می‌شود، آنزیمی در بدن است که باعث فسفوریلاسیون کراتین می‌شود. کراتین کیناز CK در ماهیچه‌های اسکلتی، عضله قلب، مغز، مثانه، معده و روده بزرگ یافت می‌شود. سطح CPK را می‌توان با بیماری‌های عضلانی یا نکروز عضلانی افزایش داد. هنگامی که بافت ماهیچه‌ای آسیب می‌بیند CPK به خون نشت می‌کند و به همین دلیل سطوح بالای CPK نشان‌دهنده استرس یا آسیب به قلب یا سایر عضلات است. آنزیم‌های CK از دو زیر واحد تشکیل شده‌اند که از نوع مغزی CK (B) و نوع ماهیچه‌ای CK (M) است.
آزمایش CPK معمولاً در موارد زیر انجام می‌شود:
برای کمک به تشخیص حمله قلبی
برای تعیین علت درد قفسه سینه
برای ارزیابی میزان آسیب به بافت قلب یا عضله
برای تعیین دیستروفی عضلانی
بیماری‌های متنوعی که با کمک آزمایش CPK تشخیص داده می‌شوند به شرح زیر است:
درماتومیوزیت
پلی میوزیت
هایپرترمی بدخیم
سایر شرایط مربوط به تجزیه عضلات
چگونه برای تست Cpk آماده شویم؟
آزمایش خون CPK مانند سایر آزمایشات خون است و نیازی به ناشتا بودن قبل از آزمایش ندارد. با این حال، فرد باید پزشک را در مورد هر نوع داروی تجویزی یا داروهای خاصی که مصرف می‌کند مطلع سازد.
انواع خاصی از داروها با آزمایش CPK تداخل دارند مانند:
داروهای کاهش دهنده کلسترول
استروئیدها
داروهای بیهوشی
آمفوتریسین B
الکل
کوکائین
چند عامل که می توانند باعث افزایش سطح CPK شوند به شرح زیر است:
بیش از حد ورزش یا ورزش شدید
جراحی اخیر
تزریقات عضلانی
واکسن‌ها
کاتتریزاسیون قلبی
روش تست Cpk
آزمایش خون CPK یک روش بسیار کوچک است که پنج دقیقه طول می‌کشد تا نمونه خون از ورید ساعد جمع‌آوری شود. پس از آن نمونه خون برای آزمایش فرستاده می‌شود تا سطح CPK مشخص شود. در موارد معدودی، پزشک می‌تواند برای بررسی اینکه آیا سطوح CPK تغییر کرده است یا خیر، درخواست آزمایش مجدد CPK کند.
اثرات جانبی تست Cpk
آزمایش خون CPK یک روش به‌نسبت ایمن است و در صورت وجود عوارض جانبی نادر و خفیف است. برخی از عوارض جانبی که می‌تواند مربوط به آزمایش CPK باشد عبارت‌اند از:
درد در محل تزریق
خون‌ریزی بیش از حد
سرگیجه
غش کردن
عفونت در محل سوراخ
مقدار نرمال Cpk
محدوده طبیعی CPK در مرد و زن دیگر متفاوت است. محدوده طبیعی CPK برای مردان بین 39 تا 308 U/L است، در حالی که در زنان محدوده طبیعی CPK بین 26 تا 192 U/L است.
تفسیر نتایج آزمون Cpk
سطوح بالای CPK 1 که به‌طور عمده در مغز یافت می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده شرایط زیر باشد.
آسیب مغزی به دلیل سکته مغزی یا خون‌ریزی در مغز
تشنج
سرطان مغز
انفارکتوس ریوی یا مرگ بافت ریه
سطوح بالای CPK 2 که به‌طور عمده در قلب یافت می‌شود، می‌تواند به دلیل شرایط زیر باشد:
آسیب به قلب
التهاب قلب
آسیب الکتریکی
حمله قلبی
افزایش سطح CPK 3 که عمدتاً در عضله اسکلتی یافت می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از موارد زیر باشد:
التهاب عضلات
آسیب عضلانی ناشی از مصرف غیرقانونی مواد مخدر
دیستروفی عضلانی
تشنج
ترومای عضلانی
الکترومیوگرافی
نتایج آزمایش CPK از فردی به فرد دیگر و نوع آسیبی که باعث افزایش سطح CPK می‌شود متفاوت است.
نتیجه‌گیری
تست CPK-MB یک نشانگر قلبی است که برای کمک به تشخیص انفارکتوس حاد میوکارد استفاده می‌شود. سطح خونی CK-MB، ترکیبی از دو نوع آنزیم فسفوکراتین کیناز را اندازه‌گیری می‌کند.
آناهیتا یعقوبیانی
منابع:
